Praktyka widzenia

Partycypacyjny projekt z udziałem osób z dysfunkcją narządu wzroku podejmuje dialog z kanoniczną dla historii sztuki pracą „Teoria widzenia” Władysława Strzemińskiego, którego 70 rocznica śmierci przypada w tym roku.

Strzemiński poświęca swoją książkę historii sztuki rozumianej jako rozwój świadomości wzrokowej, którą cechują się społeczeństwa kolejnych epok. Na wzroku, widzeniu i sposobie interpretacji tego, co widziane, opiera swoją opowieść o tym, co najważniejsze w sztuce, analizując również samo działanie zmysłu wzroku. Temat miał dla niego osobiste znaczenie, ponieważ artysta sam mierzył się z niesprawnością jednego oka i poważną wadą wzroku w drugim.

Praca Strzemińskiego jest dla twórców i twórczyń punktem wyjścia do stworzenia spektaklu teatralnego, którego jedna z ważniejszych warstw – wizualność – może zostać zakwestionowana ze względu na udział w projekcie osób z dysfunkcją narządu wzroku.

Zarówno w sztukach wizualnych, jak i teatrze, wzrok stanowi podstawowy zmysł odbioru. Zbadanie innych możliwości, innych perspektyw, a przy tym wymiana doświadczeń przez spotkanie dwóch różnych spojrzeń – tego widzącego i tego widzącego zupełnie inaczej – może doprowadzić twórców i twórczynie do zbudowania opowieści, której Strzemiński być może nie brał do końca pod uwagę. Nie będzie to jedna, ale liczne teorie widzenia, zależne od tego, kto opowiada, co widzi lub co chce zobaczyć.

Skoro Strzemiński twierdził, że każda epoka patrzy na świat inaczej, a perspektywa ta nieustannie się zmienia, jak na świat powinniśmy patrzeć my – ludzie XXI wieku? Świat niewiarygodnie złożony, niejednorodny, skomplikowany, wielowymiarowy, ale też coraz bardziej zaskakujący i niepokojący. Świat zalany niewyobrażalną ilością obrazów otaczających nas z każdej strony. Jakiej wrażliwości spojrzenia nam dziś potrzeba? Jak w empatyczny i niekrzywdzący sposób patrzeć na drugiego człowieka? Czego możemy nauczyć się o dzisiejszym świecie, patrząc na niego oczami osób z dysfunkcjami narządu wzroku? Czego jako widzący nie dostrzegamy i co nam umyka? Wreszcie: w jaki sposób tworzyć dziś sztukę wizualną i teatr, aby nie były one wykluczające?

Spektakl, realizowany w ramach projektu „Nowy i Młodzi”, powstaje w koprodukcji z Festiwalem Łódź Czterech Kultur i we współpracy z Muzeum Sztuki w Łodzi.

Spektakl jest współfinansowany z dotacji Miasta Łodzi.

Prapremiera: 16 września 2022 roku, Mała Scena

Reżyseria: Wojtek Rodak

Tekst i Dramaturgia: Michał Buszewicz

Scenografia i Kostiumy: Katarzyna Pawelec

Muzyka: Karol Nepelski

Choreografia: Tobiasz Sebastian Berg

Kurator projektu "Nowy i Młodzi": Remigiusz Brzyk

Występują: Monika Buchowiec, Magdalena Kaszewska, Paweł Kos, Arnold Osiecki (gościnnie), Linda Rojewska (gościnnie)