Zobacz spektakl w języku jidysz

Teatr Fabryczny zaprasza łódzką publiczność na kolejną odsłonę, granego w języku jidysz, spektaklu p.t. „Bleter”, który jest kompilacją powstałą w oparciu o teksty warszawskiej grupy artystycznej CHALIASTRE („Hałastra”). Utwory te – powstałe w latach 20. dwudziestego wieku – stanowią nolens volens antycypację tragedii narodu żydowskiego, którego pandemonium wyznaczył Holocaust.   

Wystawienie spektaklu w języku jidysz przez Teatr Fabryczny ma przede wszystkim na celu zwrócenie uwagi na fakt, że „język Żydów polskich” był do roku 1945 językiem komunikacji ponad trzydziestu procent mieszkańców Łodzi. Jidysz był językiem codziennym milionów Żydów w Europie Wschodniej. Wykształcił formy języka literackiego, w którym powstawała zarówno literatura piękna, jak i naukowa. Rezygnując z polskiego przekładu – który językowość jako medium porozumienia wytwarza dzięki wyraźnemu pośrednictwu – Teatr Fabryczny chce usunąć dystans między duchem pierwotnego brzmienia wypowiedzi a duchem jej odtworzenia (Hans-Georg Gadamer).Zabieg ten ma jednocześnie zwrócić uwagę na implementację kulturową, która w wyniku Shoah została bezpowrotnie przerwana a która w warunkach łódzkich stanowiła o procesie wzajemnej identyfikacji wszystkich grup narodowościowych.

BLETER to opowieść zawierająca w sobie wiele warstw znaczeniowych. Jej zbiorowym podmiotem jest młodość. Młodość w sensie dosłownym i metaforycznym, jako młodość żydowskiego pokolenia oraz młodość wyłaniającej się kultury literackiej języka jidysz. Kultury, która szuka dla siebie miejsca wśród politycznych, obyczajowych i artystycznych wyzwań swojego czasu. Miejsca między potęgą żydowskiej tradycji, między wzbudzającym ambiwalentne uczucia chrystianizmem a nowoczesnością. Miejsca, które nie zostaje odnalezione. Zagłada pokolenia jest i zagładą kultury języka, który się już w swojej sile oddziaływania nie odrodzi. Sens i wartość sztuki kryją się w wyczuwanym napięciu między młodością a brutalną grą potęg wśród których ta szuka na próżno swego miejsca i swego głosu.

Przedstawienie zorganizowane zostało z dwóch komplementarnych elementów składowych: filmu – będącego fabularyzowaną wariacją na temat treści zawartych w tekście i inscenizacji teatralnej egzemplifikującej wyświetlany w czasie rzeczywistym (w akcji równoległej) film. Zamysł formalny sztuki oparty został o typowe dla XX-wiecznej awangardy – której ideę wyrażają przedstawiciele grupy „Hałastra” – dążenie do integracji słowa i obrazu. A był to program główny działających również w Łodzi grup awangardowych, w tym jednej z bardziej znanych „Jung Jidysz”. Na potrzeby przedstawienia została specjalnie skomponowana muzyka, która zostanie odtworzona w czasie jego trwania.

Trwałość żydowskiego świata, który współistniał w niemal całej historii Polski została brutalnie zburzona. Są jednak rzeczy, które nadają światu wytworzonemu przez człowieka stabilność i pewność istnienia: to dzieła sztuki i spisane we własnym języku słowa.

Bleter
Reżyseria: Marek Strąkowski
Obsada: Piotr Augustyniak, Barbara Gortat, Agnieszka Nawrocka, Joanna Okupska, Jowita Popow
Muzyka: Rittus
Miejsce: Scena Akademickiego Ośrodka Inicjatyw Artystycznych, ul. Zachodnia 54/56
Czas: 19 lipca godz. 19.00
Wstęp: wolny

JJ/ip