Razem filmowi i zaangażowani. Festiwal Kamera Akcja o ważnych tematach

Cztery dni (13 - 16 października w Łodzi) intensywnych dyskusji wokół filmów, które przeszywają do szpiku kości. 13. edycja Festiwalu Kamera Akcja to wydarzenie, które zgłębia ważne tematy społeczne: równości kobiet, zdrowia psychicznego dorastającej młodzieży, różnorodności, ale także trwającej nadal wojny w Ukrainie. W programie m.in. „Silent Twins” Agnieszki Smoczyńskiej, „Blisko” Lukasa Dhonta, „Odbicie” Valentyna Vasyanovycha oraz długie godziny rozmów z ekspertkami i ekspertami o tym, co porusza najbardziej.

Siła kreatorek współczesnego kina

Tegoroczna edycja Kamery Akcji po raz kolejny pokazuje siłę kobiecego spojrzenia w kinie. Festiwal otworzy nagrodzony w Gdyni Złotymi Lwami „Silent Twins” Agnieszki Smoczyńskiej – reżyserki, która niezmiennie opowiada filmowe historie głosem kobiet walczących o swoje prawa i przeciwstawiającym się wykluczeniu. W filmie prym wiodą dwie czarnoskóre bliźniaczki, które poruszają się po świecie w milczący sposób. Na znak protestu wobec niezrozumienia i zdane na siebie oraz swój wewnętrzny świat, porozumiewają się ze sobą w zamknięciu. To przełomowy film, który mówi „stop” systemowemu rasizmowi – istniejącemu nie tylko w latach 60. XX wieku, ale także we współczesnej Anglii. Siła kobiet wybrzmiewa także w filmie „Pasażerowie nocy” Mikhaëla Hersa – opowieści o tym, że warto kochać, warto wątpić i warto zaczynać od nowa. Determinacja głównej bohaterki, próba samodzielnego wychowania dwójki nastoletnich dzieci i przyjęcie pod dach bezdomnej dziewczyny pokazuje, że nawet doświadczając ogromnej niesprawiedliwości, zawsze jest miejsce, by dzielić się ciepłem i cieszyć z najkrótszych wspólnych chwil.

W podobnym tonie wypowiada się Éric Gravel w „Na pełen etat”. Niczym Joanna Bator w „Trzy i pół godziny” czy w Marie Kreutzer w „Ziemi pod nogami” reżyser prezentuje główną bohaterkę, której całe życie jest ułożone pod pieczołowicie opracowany harmonogram. Chociaż naruszenie w nim nawet najmniejszego elementu może spowodować jego całkowitą destrukcję. Siłę charakteru pokazuje też bohaterka „Rodeo” Loli Quivoron. Reżyserka poszukiwała w swojej postaci waleczności rodem z „Buntownika bez powodu” Nicholasa Raya. To historia, która łączy ze sobą realizm społeczny z pasją, napięciem i akcją godną największych blockbusterów, a artystyczna refleksja krzyżuje się z rykiem silników i piskiem opon. To nie koniec odważnego głosu kobiet. W panelach dyskusyjnych wezmą udział ekspertki branży filmowej, które dotkną tego, czy współczesny świat kroczy w dobrym czy złym kierunku i jakie wyzwania przed nim stoją – w spotkaniach Klapki na oczach. Promocja w branży filmowej: Paulina Jaroszewicz – managerka dystrybucji w Stowarzyszeniu Nowe Horyzonty, Katarzyna Czajka-Kominiarczuk – krytyczka filmowa, prowadząca jeden z najdłużej działających blogów o kulturze „Zwierz popkulturalny”, Trendy w treściach. Jak trafić w gusta widowni?: Katarzyna Śliwińska-Kłosowicz – showrunnerka z TVN Warner Bros. Discovery, a w dyskusji Krytycznie do szpiku kości. O krytyce filmowej Ewa Puszczyńska – producentka („Zimna Wojna”, „Ida”, „Głupcy”) i Anna Tatarska – krytyczka filmowa, związana m.in. z „Dzień dobry TVN”. Kamera Akcja zwraca uwagę, że to właśnie kobiety zmieniają  świat współczesnej kinematografii, a ich głos jest niezwykle ważny.

Kierunek: Ukraina

Sztuka nie ma granic. Potrafi rozmyć różnice pomiędzy narodami i dostrzec w człowieku to, co najcenniejsze. Doskonale o tym wie Anna Maliszewska, reżyserka „Taty” – najnowszej polskiej produkcji Warner Bros.,  łączącej w sobie porywające kino drogi i filmowy dramat. To opowieść o relacji córki z ojcem, ich rozłące na długie tygodnie i desperackiej potrzebie finansowego wiązania końca z końcem. W tle rodzinnych problemów rozgrywa się jednak początek wyjątkowej relacji – Miśka, główna bohaterka zaprzyjaźnia się z Leną, Ukrainką. Anna Maliszewska tworzy wzruszającą historię, w której najważniejsze są akceptacja i wspólne działanie – niezależnie od tego, po której stronie granicy się urodziło. W duchu walki o sprawiedliwość i wolność utrzymane zostało także najnowsze dzieło Valentyna Vasyanovycha „Odbicie” – film w którym na pierwszym miejscu stoi niezgoda wobec ciągłej opresji, jakiej poddana jest ojczyzna reżysera. To wyjątkowa produkcja, szczególnie w kontekście trwającej wojny. Vasyanovych powraca do 2014 roku, kiedy to Rosja zaatakowała ukraiński Krym. Portretuje zmęczonych poczuciem zdrady i bezsilnością obywateli swojego kraju. „Odbicie” to obok „Pamfira” i „Klondike” jeden z najciekawszych przedstawicieli ukraińskiego kina ostatnich lat. Film Vasyanovycha to duchowy obraz destrukcji, jaką wyrządziła agresja zbrodniczej Rosji. Przeciw terrorowi opowiada się też Isaki Lacuesta w „Jeden rok, jedna noc”, przyglądając się tragicznym wydarzeniom z 2015 roku – zamachowi terrorystycznego podczas koncertu w paryskim klubie Bataclan. Lacuesta opowiada o trudnych do zobrazowania: żałobie, stracie i życiowej pustce oraz przekazuje uniwersalne prawdy na temat krzywdy, niesprawiedliwości oraz prawa do powrotu do normalnego życia.

Palące i istotne dla człowieka

Wyzwaniem współczesnego świata jest sprostanie nieubłaganie nadciągającej katastrofie klimatycznej. Po stronie ekologii od lat opowiadają się twórcy nie tylko dokumentów, ale także filmów fabularnych. W piękny sposób o tym, co przemijalne: zapachu dojrzewających winogron czy rodzinnym szczęściu opowiada Carla Simón w „Alcarras”. Jej dzieło przenosi widza na iberyjską wieś, zwraca uwagę na problem zaniku tradycyjnego rolnictwa i stawia pytanie: czy istnieje kompromis między tradycją i naturą a postępem i nowoczesnością? Sprawdzianem dojrzałości człowieka jest także umiejętność poradzenia sobie z demonami przeszłości i pokonaniem traum, które zakiełkowały w nim w okresie dzieciństwa. O tym kreśli historię Jonas Poher Rasmussen w głośnym filmie „Przeżyć”. Ten animowany dokument to intymna i szczera retrospekcja, w której nastoletni chłopak razem z matką i rodzeństwem uciekał z ostrzeliwanego Afganistanu do Europy. W tle wydarzeń rozgrywały się wewnętrzne wyzwania bohatera: od trudnego dzieciństwa, dorastania i odkrywania swojej seksualności aż po dorosłe zmierzenie się z własnym dziedzictwem. Film ten na Kamerze AKcji zagości dzięki współpracy z Festiwalem Mediów „Człowiek w Zagrożeniu”, który co roku w listopadzie prezentuje najciekawsze filmy dokumentalne, reportaże telewizyjne i radiowe.

Po stronie młodzieży

Festiwal Kamera Akcja oddaje także głos młodzieży zmagającej się z problemami dorastania. Ten trudny temat jest szczególnie istotny w Polsce, gdzie w wyniku samobójstw ginie więcej młodych osób niż w wypadkach drogowych. Kino może być więc krzykiem o uwagę i katalizatorem zmian. W programie 13. FKA znajdzie się „Blisko” Lukasa Dhonta, film nagrodzony Grand Prix podczas tegorocznego Cannes – opowieść o niezwykłej przyjaźni dwójki chłopaków, Léo i Rémiego – relacji pełnej prześladowania i kpin ze strony rówieśników. W podobnym tonie wypowiada się Guðmundur Arnar Guðmundsson, reżyser nagrodzonego na Berlinale „Beautiful Beings” – historii, której świat wypełniony jest przemocą nie tylko fizyczną, ale także psychiczną i seksualną. Guðmundsson skupia się na grupie młodych chłopaków, wśród nich Balli, cichy czternastolatek, który akceptacje znajduje jedynie w nowopoznanej trójce rówieśników. Nowa znajomość to dla niego szansa, by choć na chwilę zapomnieć o uzależnionej od narkotyków matce oraz społecznym linczu.

Na szczególną uwagę zasługuje także trzymający w napięciu debiut reżyserski Jeanette Nordahl, oscylujący na granicy kina mafii, dreszczowca i kryminału – „Kød & Blod”. W tej psychodramie główną bohaterką jest 17-letnia Ida, która po stracie rodziców w tragicznym wypadku wprowadza się do obcej rodziny. To film o środowisku toksycznym i brutalnym, pełnym przestępczości, ale także lojalności. Reżyserka stawia odważne pytanie, co jest ważniejsze: być uczciwym wobec prawa czy więzów krwi? Pośród wszystkich filmów prezentowanych na tegorocznym Festiwalu Kamera Akcja, uwagę szczególnie zwracają te z gatunku coming of age. W 1995 r. premierę miał niskobudżetowy film „Dzieciaki” opowiadający o grupie nowojorskich nastolatków, których życie obracało się wokół narkotyków, jazdy na desce i seksu. Teraz Eddie Martin powraca do tematu w produkcji „Kiedyś byliśmy dzieciakami” – dokumencie, który wgryza się w dramatyczną historię bohaterów hitu z lat 90., sprawdzając to, jak wyglądał proces produkcji tego filmu i konsekwencje dla jego bohaterów, aktorów-naturszczyków. Powiew nadziei przyniesie natomiast „Zupełnie normalna rodzina” Malou Reymann – wzruszająca historia jedenastoletniej Emmy gotowej poddać się zabiegowi korekty płci. W swoim reżyserskim debiucie nagrodzonym na festiwalu w Rotterdamie, podejmuje niezwykle trudny i delikatny zarazem temat akceptacji transpłciowej tożsamości, który dotyka wszystkich bliskich. Doświadczenie autorki pokrywa się z przeżyciami młodej Emmy, a w film wmontowane zostały prywatne nagrania z rodzinnego archiwum Reymann.

Inkluzywność ponad wszystko

13. edycja Festiwalu Kamera Akcja to niewątpliwie głos inkluzywności, ale też twórców opowiadających o bohaterach silnych, dążących do sprawiedliwości, przezwyciężających swoje traumy. To refleksje zarówno cenionych międzynarodowo reżyserów, takich jak Jerzy Skolimowski, autor nagrodzonego w Cannes „IO”, ale także młodego pokolenia wypowiadającego się językiem etiud i animacji, w tym Karoliny Monwid-Olechnowicz w „Soliloquium” czy Olgi Kłysewicz w „Jutro nas tam nie ma”. Usłyszeć go będzie można już od 13 października w Szkole Filmowej w Łodzi i w Muzeum Kinematografii.

ip

fot. materiały prasowe