Czytanie performatywne "Wyspy Chudych"

W 1942 roku na terenie łódzkiego getta utworzono obóz prewencyjny dla polskich dzieci (Polen-Jugendverwahrlager der Sicherheitspolizei in Litzmannstadt), potocznie zwany obozem na Przemysłowej. Obóz – oficjalnie przedstawiany jako placówka wychowawcza dla młodocianych, polskich przestępców – w swej strukturze i sposobie działania niewiele jednak różnił się od innych obozów koncentracyjnych. Dzieci (w wieku od 2 do 16 lat) zmuszane były do ciężkiej pracy, głodzone i poddawane bestialskim karom, wiele z nich zmarło.

Wyspa Chudych to próba zmierzenia się z historią tego szczególnego na mapie Łodzi miejsca. Dramat Karoliny Maciejaszek nie jest jednak tekstem dokumentalnym. Autorka zderza wrażliwość dziecięcą z drastycznym tematem, odwołuje się do narracji baśniowej, tworząc metaforyczną Wyspę Chudych – Nibylandię à rebours. Celem projektu jest nie tylko przywrócenie pamięci o obozie na Przemysłowej, ale szerzej – sprowokowanie do dyskusji na temat pamięci Zagłady, zarówno w sferze publicznej, jak i prywatnej. Ramą tekstu jest narracja córki Ocalonego. Temat postpamięci, zarażenia traumą kolejnych pokoleń jest tu szczególnie istotny. „Nasi ojcowie krwawią historią” – jak pisał Art Spiegelman w Mausie, nie sposób więc od niego uciec.

Projekt Maciejaszek ma charakter „work in progress”. Pierwsza wersja Wyspy Chudych zaprezentowana została w grudniu 2015 w łódzkim Teatrze Pinokio. Czytanie performatywne w Teatrze Nowym jest kontynuacją tamtych działań, kolejną próbą teatralną, której poddawany jest wciąż krystalizujący się tekst. Projekt realizowany jest przy wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach stypendium z Funduszu Promocji Twórczości.

Karolina Maciejaszek – absolwentka Wydziału Reżyserii Dramatu Akademii Teatralnej im. Zelwerowicza w Warszawie i Instytutu Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jako reżyserka zadebiutowała w 2007 r. spektaklem Woyzeck Georga Buchnera w Teatrze Jaracza w Olsztynie. W Teatrze Lubuskim w Zielonej Górze wyreżyserowała Mroczną grę albo zabawy dla chłopców Carlosa Murillo, w katowickim Teatrze Rawa – Disco pigs Endy Walsha. W Łodzi znana z realizacji repertuaru dziecięcego w Teatrze Pinokio: Koraliny wg Neila Gaimana i Ronji – córki zbójnika wg Astrid Lindgren oraz plenerowego spektaklu Wołanie miasta stworzonego z opowieści łodzian spisanych przez Andrzeja Barta.